Het verstand te boven

Wij zijn meer dan ons brein. Wij zijn ook 'geest', zo stelt psychiater Herman van Praag. Onze geest stelt ons in staat afstand te nemen van onszelf om bijvoorbeeld te geloven. Dit dilemma tussen ratio en hogere macht zien we al verwoord in het Oude Testament. Het verstand te boven openbaart nieuwe dwarsverbanden tussen psychiatrie en religie. Het levert een belangrijke bijdrage aan het debat over de neurowetenschappen.

Op het grensgebied van vernuft en verbeelding

Het verstand te boven gaat over vernuft en verbeelding: twee manieren om de werkelijkheid te benaderen en te ervaren. Vernuft analyseert; verbeelding produceert, voegt elementen toe aan de werkelijkheid. Vernuft en verbeelding, het zijn twee complementaire grootheden, geen tegendelen. Toch dreigen er gevaren in het grensgebied van deze twee begrippen: overrekking van het vernuft en het 'knappen' ervan, met ongebreidelde destructiedrang als gevolg. Die kunnen zich dan ineens richten op anderen die als bedreigend worden beschouwd. Tot in extreme mate, zover dat men er niet voor terugschrikt om het object van de haat, het individue of de groep, te vernederen en uit de weg te ruimen. De Shoah levert een dramatisch voorbeeld.

Een persoonlijk verhaal

Het tweede deel van Het verstand te boven is een persoonlijk verhaal over de rol die het Judaïsme en het Jood-zijn in het leven van Van Praag hebben gespeeld.