Het hout

In een door kloosterlingen geleid jongenspensionaat vindt in de jaren vijftig van de vorige eeuw seksueel misbruik, sadisme en vernedering plaats. Broeder Bonaventura is er getuige van en zwijgt zoals iedereen. Maakt dit hem medeplichtig? 'Het hout' geeft een indringend beeld van de misdaden en de hypocrisie in de roomse kerk, die heden nog de verontwaardiging en frustratie oproepen van wie er het slachtoffer van zijn geweest.

Jeroen Brouwers, geboren op 30 april 1940, brengt zijn kindertijd door in Indië. Na de Japanse invasie belandt hij in het Japanse interneringskamp Tjideng. In 1948 komt Brouwers naar Nederland, waar hij tot zijn zeventiende in katholieke kostscholen verblijft. Na zijn dienstplicht werkt hij enkele jaren in de journalistiek.

Begin 1964 verhuist Brouwers naar Brussel, waar hij in dienst treedt van uitgeverij Manteau. In 1964 debuteert hij met de verhalenbundel Het mes op de keel. Voor zijn daaropvolgende roman, Joris Ockeloen en het wachten (1967), ontvangt hij de Vijverbergprijs. Bij het grote publiek wordt hij bekend met Bezonken rood (1981), waarin hij de toestanden in het jappenkamp beschrijft. Deze roman vormt het tweede deel van de autobiografische Indiëtriologie, met als eerste deel Het verzonkene (1979, Multatuliprijs 1980) en De zondvloed (1988, F. Bordewijkprijs 1989) als laatste deel.

Veel van zijn essayistische en polemische werk wordt gebundeld in vier Kladboeken, die verschenen in 1979, 1980, 1991 en 1994, en in Brouwers’ eenmansperiodiek Feuilletons, waarvan tot op heden negen afleveringen zijn verschenen, met bekende titels als Extra Edietzie (1996) De schemer daalt (2005) en Restletsels (2012). De essaybundel Vlaamse leeuwen (1994) wordt bekroond met de Gouden Uil voor non-fictie.

In 2000 verschijnt Geheime kamers, waarvoor Brouwers de Multatuliprijs, de AKO Literatuurprijs en de Gouden Uil ontvangt. In 2007 verscheen de roman Datumloze dagen. In ditzelfde jaar wordt Brouwers onderscheiden met de Prijs der Nederlandse Letteren voor zijn gehele oeuvre. Volgens de jury heeft Jeroen Brouwers ‘in de naoorlogse Nederlandstalige literatuur bakens uitgezet en verzet’. Bovendien heeft Brouwers ‘het egodocument verheven tot een volwaardig literair genre’ en noemt de jury Brouwers’ brievenboeken (Kroniek van een karakter, 1987) van een ‘ongeëvenaarde kwaliteit’. Hierop reageert Brouwers met het Feuilleton Sisyphus’ bakens, een vloekschrift over literaire prijzen, het koningshuis en de waarde van de schrijver. In Hamerstukken (2010) is het polemisch werk van Brouwers verzameld. In 2011 verscheen zijn bejubelde roman Bittere bloemen.

‘Buitengewoon, deze Brouwers. Het draait en wielt op alle niveaus vernuftig in elkaar. Op elke bladzijde van Het hout is een wonder te vinden, een vondst groot of klein, maar zo gaaf dat een buiginkje nauwelijks te onderdrukken is.’ - de Volkskrant

‘Opnieuw uitmuntend gecomponeerd. (…) Het hout excelleert in groots opgezette tableaus, te ontdekken als een veelluik waarin oneindig veel details, allegorieën of parafernalia verstopt zitten.’ - De Morgen

‘Brouwers demonstreert andermaal zijn ijle klasse (…) Brouwers creëert in Het hout een suspense met Hitchcockallures (…) Vingernagels verwoestende spanning (…) Het hout is een hellevaart die weken door het hoofd van de lezer spookt. Danken wij de Heer voor dit heidense meesterwerk.’ - De Standaard

‘Een roman als een groot, niet noodzakelijk snel, maar ijzersterk lichaam. In vorm én in inhoud. (…) Brouwers houdt je gevangen in zijn taal, die zich om je heen sluit als de dikke  muren van een klooster. (…) Hier is een schrijver aan het werk die wil laten zien wie de baas is.’ - NRC Handelsblad

‘Onaangename thema’s literair verbeelden – niet iedere schrijver kan dat. Jeroen Brouwers wel. (…) Het hout is een gelaagde aanklacht, een beladen onderwerp vertaald in een verfijnd literair weefsel. De arbeidsintensieve wijze waarop Brouwers schrijft, met de hand en tien regels per dag, leidt tot mooie stijlvondsten, een jazzachtig ritme en – onverwacht – ook tot humor. (…) Het hout blijft lang resoneren. Niet zozeer omdat dit een roman is die flink stof kan doen opwaaien – de combinatie pedofilie en het katholieke geloof laat de gemoederen zelden onberoerd – maar gewoon omdat hij goed is.’ – Elsevier