Het communistisch manifest

Woord vooraf: Elvis Peeters

Illustraties: Paul Verrept

Het is begin 1848 als Karl Marx in Brussel de laatste hand legt aan het politiek programma dat hij in december 1847 met Friedrich Engels is beginnen schrijven in opdracht van de Bund der Kommunisten. "Het Communistisch Manifest" wordt een pamflet waarin de twee jonge auteurs hun ideeën over geschiedenis, economie, klassenstrijd en revolutie samenvatten. De machthebbers lezen het met dichtgeknepen billen, en als in februari 1848 een revolutie in Frankrijk uitbreekt, wordt Marx België uitgezet. Een paar maanden later staat half Europa in brand. Meer dan 161 jaar na datum waart er nog steeds een spook door Europa. Het is weliswaar het spook van de crisis, maar de aandacht voor het werk van Marx en Engels zit opnieuw in de lift. Hoe actueel is het nog? Elvis Peeters deed de oefening.

 'Het spook keert terug.' - "Der Spiegel"

Friedrich Engels was een Duitse industrieel, sociaal wetenschapper, auteur, politiek theoreticus, filosoof en stichter van de marxistische theorie samen met Karl Marx. In 1845 publiceerde hij De Toestand van de Arbeidersklasse in Engeland, gebaseerd op persoonlijke waarnemingen en onderzoek. In 1848 was hij mede-auteur van Het Communistisch Manifest samen met Karl Marx, en later steunde hij Marx financieel om onderzoek te doen en Het Kapitaal te schrijven. Na Marx' dood bewerkte hij het tweede en derde deel. Bovendien organiseerde Engels Marx' nota's over de "Theorieën over de Meerwaarde" en dit werd later gepubliceerd als het "vierde deel" van Kapitaal.

Karl Marx was een Duitse denker die veel invloed had op de (politieke) filosofie, de economie, de sociologie en de historiografie. Hij was een grondlegger van de arbeidersbeweging en centrale figuur in de geschiedenis van het socialisme en het communisme. Marx woonde en werkte in Duitsland, Frankrijk, België, Nederland en Engeland. Zijn bewogen leven deelde hij met zijn vrouw Jenny von Westphalen en met zijn vriend Friedrich Engels, die hem zijn hele leven steunde – ook financieel – en die na Marx' dood zijn werken persklaar maakte.

Op het werk en de denkbeelden van Karl Marx en Friedrich Engels is het marxisme gebaseerd.