Wederzijdse emotionele beschikbaarheid

De wederzijdse ontmoeting tussen mensen met een verstandelijke beperking, hun context en begeleiders wordt in ruime mate beïnvloed door de veerkracht en kwetsbaarheid van alle betrokkenen. Die zijn het gevolg van het ‘doorwerken’ van ieders levensgeschiedenis:
hoe gaan mensen met een beperking en hun context om met hun ‘lot’?
Wat is de invloed van de voorgeschiedenis van begeleiders op hun beroepskeuze en emotionele deskundigheid?

Door stil te staan bij deze vragen worden begeleiders zich meer bewust van hun eigen invloed op de ondersteuningsrelatie. Dit bewustzijn bevordert hun emotionele beschikbaarheid in relatie tot mensen met een beperking en hun gezinscontext met wie ze samen op weg gaan.

Emotionele beschikbaarheid omvat volgende dimensies: sensitieve responsiviteit, structuur (houvast en grenzen), respect voor eigenheid en mildheid. Wederkerigheid staat hierbij centraal: reageren mensen met een verstandelijke beperking positief op deze beschikbaarheid?

Wanneer dit het geval is, dan kunnen cliënten zich veiliger hechten en worden hun mogelijkheden om stress en emoties te reguleren en om te mentaliseren ondersteund. Op deze wijze wordt hun kwaliteit van bestaan bevorderd.

Diverse auteurs zoomen in op het belang van emotionele steun aan begeleiders, in het bijzonder wanneer de ontmoeting onder druk staat vanwege gedrags- en emotionele problemen. Daarnaast is er een bijdrage over wederzijdse emotionele beschikbaarheid binnen kwalitatief wetenschappelijk onderzoek. Het boek wordt afgerond met een eigenzinnig verhaal van een brus, moeder en hulpverlener.

Erik De Belie, orthopedagoog en psychodynamisch kindertherapeut, is verbonden aan Alderande, een woonbegeleidingsdienst voor volwassenen met een verstandelijke beperking en aan het Multi-Functioneel Centrum (M.F.C.) De Hagewinde, beide in Lokeren. Hij is freelance gastdocent en supervisor.
Geert Van Hove, orthopedagoog, is hoofddocent aan de Vakgroep Orthopedagogiek van de Universiteit Gent.